CA-News.INFO

Central Asia regional news digest

"Великое переселению соотечественников на историческую родину продолжится". Н.Назарбаев выступил на 4-м Всемирном Курултае казахов

26 мая 2011

"Великое переселению соотечественников на историческую родину продолжится". Н.Назарбаев выступил на 4-м Всемирном Курултае казахов

08:59 26.05.2011, ЦентрАзия

Нурсултан Назарбаев принял участие в торжественном открытии четвертого Всемирного Курултая казахов В Курултае приняли участие более 700 участников из 35 стран дальнего и ближнего зарубежья, регионов Казахстана, городов Алматы и Астаны

Сегодня Президент Республики Казахстан, Председатель Президиума Всемирной ассоциации казахов Нурсултан Назарбаев принял участие в торжественном открытии четвертого Всемирного Курултая казахов, который проходит в столице Казахстана Астане.

Заседание Курултая состоялось во Дворце Независимости. В Курултае приняли участие более 700 участников из 35 стран дальнего и ближнего зарубежья, регионов Казахстана, городов Алматы и Астаны. В их числе представители творческой интеллигенции, государственных и общественных организаций, лидеры молодежных организаций и студенческих объединений, депутаты Парламента Казахстана, депутаты парламентов зарубежных стран, ученые, академики, представители бизнеса, спорта, члены национально-культурных центров Казахстана и зарубежных стран. Особенность Курултая в этом году состоит в том, что свыше 60 процентов делегатов составляет молодежь до 30 лет.

Открывая заседание, Глава государства приветствовал всех делегатов, прибывших для участия в Курултае, на священной казахской земле, в сердце Евразии.

- Встреча на родной земле соотечественников, по воле судьбы оказавшихся в разных уголках мира, для нас большая радость. При этом нынешний курултай - особенный, поскольку мы собрались здесь в преддверие 20-летия Независимости нашей страны. Символично, что наш Курултай проходит во Дворце Независимости, рядом с монументом "?аза? ел?". Настало время осмыслить наше прошлое и наши достижения, - сказал Президент. - В 1992 году на первом курултае я выразил уверенность в том, что в ближайшие годы вы увидите расцвет нашей Родины. Это свершилось, и за короткое время Казахстан стал одним из динамично развивающихся государств мира. У нас сильная экономика, устойчивая политическая система, богатая земля и трудолюбивый народ. Сегодня нас уважает весь мир. Казахстан стал первым в мире государством, отказавшимся от ядерного оружия. Наша страна - активный участник глобального антиядерного движения. Мы обезопасили границы нашего государства. В кратчайшие сроки мы возвели посреди степи чудо-город - Астану, - сказал Нурсултан Назарбаев.

Президент отметил, что в Казахстане создана образцовая модель межэтнического и межконфессионального согласия. Казахский народ сплотил вокруг себя все этносы Казахстана, проявив великую мудрость и великодушие. За минувшие годы Казахстан сумел преодолеть три глобальных кризиса и вступил в новую эру. Если в 1994 году ВВП на душу населения был 700 долларов, то сегодня он составляет 9 тысяч долларов США.

- Ни одно государство в истории не достигало таких результатов за 20 лет независимости. По уровню благосостояния народа мы опережаем государства СНГ и по международному рейтингу стоим на 50 месте. Казахстан в числе первых 50 государств по уровню международных резервов. Вместе с Национальным фондом они достигли 73 млрд. долларов. Во время кризиса многие государства сокращали пенсии, зарплаты и социальные выплаты. Мы наоборот год от года их повышаем, - сказал Президент.

Глава государства отметил, что в Казахстане реализуется Программа индустриально-инновационного развития. Только за прошлый год в Казахстане введено в строй 800 новых производств. В ближайшие годы будет реализовано более 300 проектов более чем на 8 триллионов тенге. Больше 200 тысяч человек будут обеспечены новыми рабочими местами. Принят Стратегический план развития до 2020 года.

Глава государства отметил, что Казахстан достиг больших успехов на международной арене. Казахстан стал первым государством в СНГ и Азии, председательствующим в ОБСЕ. В Астане состоялся первый в новом веке Саммит этой организации. В ближайшее время начнется председательство Казахстана в Организации Исламская Конференция, объединяющей 57 мусульманских государств. Выдающимся событием стали Зимние Азиатские игры.

Нурсултан Назарбаев отметил, что за годы Независимости казахский язык обрел статус государственного и получил широкое распространение. На казахском языке обучаются свыше полутора миллионов детей. Сейчас в государственных органах делопроизводство переведено на государственный язык. В своем Послании Президент поручил к 2020 году довести долю владеющих государственным языком, как минимум, до 95 процентов. Глава государства отметил, что 20 лет также исполняется великому переселению соотечественников на историческую родину. За эти годы более 300 тысяч семей переехали в Казахстан. Население страны увеличилось почти на 1 миллион человек. Государство оказало им большую помощь. По указу Президента с 2008 года ежегодная квота на переезд соотечественников увеличена до 20 тысяч семей. Чтобы систематизировать работу по возвращению соотечественников, была принята программа "Нурлы кош".

Нурсултан Назарбаев подчеркнул, что сегодня необходимо принять ряд мер.

Во-первых, в Парламенте рассматривается закон "О миграции населения". Новый закон позволит улучшить положение соотечественников. Будут устранены различные трудности, связанные со сдачей документов, получением регистрации и гражданства. Планируется разработка второго этапа программы "Нурлы кош". Во-вторых, 60 процентов делегатов курултая - молодежь. В Казахстане создаются все условия для того, чтобы казахская молодежь со всего мира могла получить качественное образование.

В-третьих, зарубежным соотечественникам оказывается помощь в поддержании тесной связи с Казахстаном. Министерство связи и информации должно обеспечить вещание канала "Каспионет" во всех странах, где проживают казахи. Глава государства поручил рассмотреть возможности увеличения числа программ об истории и традициях казахов. Министерству необходимо создать специальный веб-портал для расширения сообщества казахской молодежи по всему миру.

В-четвертых, необходимо создать условия для широкого распространения национальной культуры в странах, где проживают казахи. Нужно систематически проводить дни казахской культуры в таких странах. В-пятых, осуществляется поддержка проведения малых курултаев за рубежом. Глава государства отметил, что этой работе будет содействовать Фонд национального благосостояния "Самрук-Казына".

Также на заседании выступили профессор, доктор исторических наук Кесседжи Абулкаюм (Германия), акын Бауржан Карагызулы (Монголия), заслуженный учитель Нургайша Баринова (Россия) и руководитель официальной делегации СУАР КНР Тлебалды Абдрашид (КНР).

---

Выступление Президента Республики Казахстан Н.А.Назарбаева на четвертом Всемирном курултае казахов

Арда?ты ?леумет! Т?ртк?л д?ниедег? ?аза?ты ту?ан жерд?? т?с?нде ?ауыштыр?ан осы ??рылтай?а кел?п отырсыздар. Б?к?л ел?м?з ?аза?стан с?здерд? ??ша?ын ашып, шын ж?ректен, ?уанышпен ?арсы алуда. Осы к?н? ел?м?зд?? а?парат ??ралдары, зиялы ?ауым, жастар, барлы?ы да с?здерд?? келгендер???зден хабардар. Жолдары?ыз а? болсын, хош келд???здер деген ?уанышымызды б?лд?рг?м келед?. Барша?ызды ?асиетт? ?аза? жер?нде ?арсы алып отыр?аныма мен де зор ?уаныштымын. Еуразия т?р?ндег? ?лан?айыр атаж?рт?а с?здер ?лемн?? 35 ел?нен кел?п отырсыздар. Ту?ан топыра??а са?ыныштары?ызды ар?алап жеткендер???з ?ш?н шын ж?ректен ал?ысымды б?лд?рем?н. ?асиетт? ?аза? жер?не, жер?йы?-мекен Астана?а келген "?адамдары?ыз ??тты болсын, а?айын!" деп та?ы б?р рет айт?ым келед?. ?ымбатты бауырлар! ??рылтай - тойласу ?ш?н емес, ойласу ?ш?н ша?ырылатын жиын екен?н барша?ыз б?лес?здер. Бабаларымыз ел та?дыры таразы?а т?скен т?ста, жа?а белеске ?адам басар ша?та ??рылтай ша?ырып, ке?ес ??р?ан. Б?з б?г?н сол иг? д?ст?рд?? ?з?мен жиналып отырмыз. Та?дыр талайымен т?ртк?л д?ниеге тарыдай шашылып кеткен а?айынны? атамекенде бас ?осуы б?р?м?зге зор ?уаныш. Десек де, биыл?ы ??рылтайымызды? ж?н? б?лек, жолы ерек, ма?ызы айры?ша. ?йткен? б?з т?у етер Т?уелс?зд?г?м?зд?? 20 жылды?ы т?сында жиналып отырмыз. Сонды?тан, б?г?нг? ??рылтайды? "?аза? ел?" монумент? жанында?ы мынау б?з отыр?ан Т?уелс?зд?к сарайында ?ту?н?? ?з?нд?к зор м?н? зор! Ендеше, ?ткен?м?з бен жеткен?м?зд? байыптап алар с?т туып отыр, а?айын. Соны мен с?здерге б?раз баяндап ?тей?н. ?ад?рл? ??рылтай ?она?тары! Б?зд? б?г?н осы салтанатты ?имарат?а орта? ниет, орта? ма?сат жинап отыр. Ол - елд?кт?? жайы, ел болуды? ?амы. "Ер ?онысынан айырылса, ел ырысынан айрылады" дейд? дана хал?ымыз. Ен даланы ерк?н жайла?ан бабаларымыз ?ашанда ел деген ?лы ??ымды ??рандай ?астерлеп, ?рандай ?станып келген. Бостан к?ндер бастан ауып, бодан к?ндер бас?а т?скен кер заманда да ерк?нд?к пен елд?ктен еш уа?ытта ?м?т?н ?збеген. Барша?ыз б?лес?здер, б?г?нде жер ж?з?нде мы?да?ан ?лттар ??мыр кешуде. Алайда, ?з?н?? т?уелс?з мемлекет?н ??ру оларды? б?р?не б?рдей б?йырма?ан. Алып планетадан туын т?гер ала?андай т?бе таба алмай ж?рген халы?тар ?аншама! Оларды? арасында саны жа?ынан ?аза?ты сан орап кетет?ндер? де бар. "Ба? - ба?ала?анны? басында т?рады" дейд?. Сонды?тан б?з басымыз?а ?он?ан ба?ты ба?алай б?лей?к, а?айын. Аталарымызды? сан ?асырлы? а?сары бол?ан т?уелс?зд?кт? к?зд?? ?арашы?ындай са?тап, оны ны?айта беру?м?з ?ажет. Б?зд?? ар?ы-берг? тарихымызда елд?? е?сер?ле к?шулер? аз болма?ан. ?уел?, еске т?с?рсек, "?айранда мен?? Ед?л?м" деп ел айырыл?ан зарлы к?ш? ?шпес ?з ?алдырды. ?лы дала ?аратауды? басынан ??ла?ан ?аралы к?шт?? де ку?с? болды. Одан бер?де та?дыр талайымен шетел ас?ан шерл? к?шт? де бастан кеш?рд?к. Ал т?уелс?з мемлекет ??рып, жасампаз ?м?рге бет б?р?ан б?г?нг? к?шт?? ж?н? б?лек. Б?л ау?ан ел ?айта орал?ан, айырыл?ан а?айын ?айта табыс?ан ?лы к?ш болып саналады. Б?з ?асырлар бойы замана дауылымен ж??к?ле к?ш?п, ?асырлар то?ысында ту?ан елд?? т?р?не б?ржола табан т?ред?к. Мен б?р айт?ан с?з?мде: "К?й?нс?н жауы?, с?й?нс?н досы?, Жиылсын ?ауым, ??йылсын к?ш??" деп ед?м. Д?шпанды к?й?нд?рген, досты с?й?нд?рген ??тты к?ш болды. Б?з ?анша ел?м?з ке?, осындай ке?-байта? деп ж?рсек те, д?л б?г?нг?дей ?з мемлекетт?г?м?з бол?ан жо?. ?аза?ты? табан т?рейт?н, д?л ?аз?рг?дей ма?ынада "ел?м, жер?м" дейт?н мемлекет? бол?ан жо?. М?ндай ау?ымда еларалы? шекараны ресми шегендеген жо?. ?з?н?? шылбыр-т?зг?н? ?олына тиген жо?. Барлы?ын б?з осы б?р жиырма жылда, ?ыс?а ?ас-?а?ым уа?ытта орнына келт?рд?к. Ата-бабаны? арманын орындады?. Б?з ба?ытты ?рпа?пыз. ?ад?рл? ?ауым! Алыстан ат сабылтып жеткен а?айын! Естер???зде болса, 1992 жыл?ы т???ыш ??рылтайда: "??рылтай?а ?атыс?ан ?она?тар ?аза?станны? г?лден?п-к?ркейген?не таяу жылдарда ку? болар" деп айтып ед?м. Сонда?ы т?лег?м Жарат?ан?а жеткендей, айт?аным кел?п, ?аза?стан аз уа?ытта ?лемге таныл?ан айдынды ел болды. Экономикасы ?уатты, саясаты т?ра?ты, жер? д?улетт?, ел? с?улетт? мемлекет рет?нде ?рге орны?тырды. Б?г?нде б?зд? б?к?л ?лем сыйлайды, б?т?н д?ние санасады. ?йткен? ?аза? ел? адамзат тарихында б?рын-со?ды болма?ан ?адам?а барып, атом ?аруынан ?з ерк?мен бас тартты. Ядросыз ?лем ??ру бастамасы ар?ылы Жер ж?з?не ?зг?л?кт?? ?негес?н к?рсетт?. Б?з мемлекет?м?зд?? ?ргес?н орны?тырып, ел?м?зд?? шекарасын шегендед?к. Аз жылды? аясында Ар?а т?с?нде, мынау ?здер???з к?р?п отыр?ан, ?асырды? ?ажайыбы атан?ан арайлы елордамыз, ас?а? Астананы т?р?ызды?. Кез?нде желмая м?н?п жер шол?ан Асан ?ай?ы бабамыз Ес?лд?? бойын к?ргенде: "Алты к?нде ат сем?рт?п м?нет?н жер екен" депт?. Сол айт?андай, с?здер алты жылда шын м?н?нде жер?йы??а айнал?ан Астананы к?р?п отырсыздар. ?аза? жер? татулы?ты? туын т?г?п, ?лтаралы?, д?наралы? кел?с?мн?? ?лем ?лг? т?татын айшы?ты мысалына айналып отыр. ?аза? хал?ы ?лысты ?йыстырушы ?лт рет?нде ?зге этностарды бауырына басып, даналы?ы мен дарханды?ын к?рсете б?лд?. Осы жылдар ?ш?нде ел?м?з жа?анды? ау?ымда?ы 3 да?дарысты? тол?ынына т?теп бер?п, жа?а д?у?рге ?адам басты. Б?з да?дарыс т?сында дамуды? да??ыл жолына т?скен ел атанды?. Егер 1994 жылы ?шк? жалпы ?н?м ?р адам?а ша??анда 700 доллардан болса, б?г?н ол жан басына 9 мы? доллардан кел?п, ол 12 есеге ?ст?! ?лемд?к т?ж?рибеде ?з т?уелс?зд?г?н?? 20 жылында м?ндай н?тижеге еш?андай ел ?ол жетк?з?п к?рмеген екен. Б?з халы?ты? ?л-ау?аты бойынша ТМД елдер?н озып, халы?аралы? рейтингте 50-ш? орын?а ие болды?. ?аз?р ?аза?стан халы?аралы? резервтер де?гей? бойынша д?ниедег? ал?аш?ы 50 мемлекетт?? ?атарында. ?лтты? ?орды ?ос?анда, б?зд?? 73 миллиард доллар ?аражатымыз бар. Да?дарыс жылдарында ?лемн?? к?птеген елдер?нде жала?ы, зейнета?ы, ш?к?рта?ы ?ыс?артылып жатты. Ал б?з, кер?с?нше, б?л к?рсетк?штерд? жылдан-жыл?а ?с?р?п отырмыз. Со??ы 10 жылда м??ал?мн?? жала?ысы 5 есе, д?р?герд?? жала?ысы 7 есе, зейнета?ыны? орташа м?лшер? 6 есе ?ст?. Жыл сайын 6 миллион шаршы метрл?к т?р?ын ?й салуды жоспарлап отырмыз. Ж?мыссызды? де?гей? 5 пайыз?а дей?н т?мендейт?н болады. ?ткен жылы б?зд?? ел?м?здег? ?шк? жалпы ?н?мн?? ?с?м? 7 пайызды ??рады. Б?з б?л к?рсетк?штерге то?мей?лс?п отыр?ан жо?пыз. Б?г?нде б?з индустриялы?-инновациялы? даму ба?дарламасын ?ске асырудамыз. Б?л ба?дарлама ел?м?зд? жа?а би?кке шы?аратын болады. Б?з шик?зат?а малданатын, оны? ?лемд?к ба?асына алданатын ел болмау?а ти?сп?з. Кен байлы?ы таусылмай ?оймайды. Б?р?нен де керег? - ел байлы?ы. Ел байлы?ы деген?м - б?секеге ?аб?летт? экономика мен жа?а технологияны игерген б?л?кт? мамандар болып табылады. ?аза?станда ?ткен б?р жылды? ?з?нде 800-ге жуы? ?нд?р?с орны ??рылды. Таяуда?ы б?рнеше жылда б?з ??ны 8 триллионнан астам те?ге болатын 300-ден астам жобаны ж?зеге асырамыз. Соны? ар?асында та?ы да 200 мы? адам?а жа?а ж?мыс орны ашылатын болады. Б?з ел дамуыны? 2020 жыл?а дей?нг? Стратегиялы? жоспарын жасады?. Ол кезе?де ел?м?здег? ?шк? жалпы ?н?мн?? к?лем? кем?нде 30 пайыз?а ?су? ти?с. Жа?ын жылдары ?аза?стан Еуразияны? ?р? к?л?к торабына айналма?шы. ?аз?р б?зд?? ел?м?з ар?ылы Батыс ?ытай - Батыс Еуропа автожолыны? ??рылысы ?ауырт ж?р?п жатыр. ?лы Ж?бек жолын жа??ыртатын б?л д?л?з ар?ылы ж?к жетк?зу те??з жолымен салыстыр?анда 3 есеге ?ыс?аратын болады. Б?л жол шетелдег? ?аза? к?с?пкерлер?не де мол м?мк?нд?к ашады. ?аза? ел?н?? табыстары ?лемд?к саясатта да салтанат ??руда. Б?з ТМД ж?не Азия елдер? арасында ал?аш рет Еуропада?ы ?ау?пс?зд?к ж?не ынтыма?тасты? ?йымына т?ра?алы? етт?к. Беделд? ?йымны? мы?жылды?та?ы ал?аш?ы ал?алы Саммит?н ?тк?зд?к. ?ткен жылы осы сарайда 56 елд?? басшылары бас ?осып, ?лем дамуыны? аса ма?ызды м?селелер?н тал?ылады. Астана Саммит? ?аза?ты? абыройын жа?ан?а жайып, ел?м?зд?? ж?лдызын жо?арыдан жандырды. Б?йыртса, биыл ?аза? ел? та?ы б?р би?к белест? ба?ындырайын деп отыр. Ол - ел?м?зд?? Ислам Конференциясы ?йымына т?ра?алы? ету?. Ислам д?н?н ?станатын 57 м?ше-ел? бар. Б?л ?йымны? т?зг?н?н ?стау б?зге зор жауапкерш?л?к ж?ктейд?. К?лл? м?сылманны? басын ?ос?ан ?йым?а т?ра?алы? ету ?аза?станны? ислам ?лем?ндег? бедел?н би?ктете т?сет?н болады. ?аза? ?аза? бол?алы б?з д?л м?ндай би?кке к?тер?лген емесп?з. Сол беделд? би?г?м?зд?? т??ырынан таймайы?, бауырлар! Саммиттен кей?нг? та?ы б?р орасан о?и?аны? б?р? - ?ыс?ы Азия ойындары болды. Астана мен Алматыда ?атар ?ткен д?б?рл? Азиадада ел спортшылары ??рлы? б?р?нш?л?г?н же??п алды. Б?л д?б?рл? жарыс та ел?м?зд?? абыройын асырып, айдынын тасыта т?ст?. Биыл?ы жыл?ы с?у?р айында ел?м?зде кезектен тыс президент сайлауы ?ткен?н барша?ыз б?лес?здер. Б?л сайлау б?зд?? елд?г?м?з бен ынтыма?ымызды? мерей?н ?стем етт?. Елд?кт?? ерен ерл?г?н, б?рл?кт?? баянды жем?с?н б?к?л д?ниеге та?ы да б?р паш етт?. Б?рл?к болмай, елд?к болмайтынына к?з жетк?зд?. Б?р?атар елдерде орын ал?ан халы? наразылы?ын б?л?п отырсыздар. Ол тол?улар е? алдымен ?леуметт?к м?селелерд?? ас?ынуымен байланысты. Б?зд?? елдег? Президентт?к сайлау - халы?ты? ?л-ау?аты жылдан-жыл?а жа?сарып келе жат?анын ай?а?тап берд?. Сайлаудан кей?н мен халы?тан к?птеген ??тты?таулар, т?лектер алдым. Оларды? арасында алыста?ы а?айыннан келгендер? де аз емес. Осы орайлы с?тт? пайдалана отырып, барша?ыз?а шынайы ал?ысымды айт?ым келед?. Шын ж?ректен шы??ан ризашылы?ымды ?абыл алы?ыздар! Б?р ?аза? рет?нде мен ??мыр бойы б?л?г?м мен ?айрат-?аб?лет?мд? ?аза?ым ?ш?н ж?мсап келе жат?ан адаммын. ??дай денсаулы? берсе, хал?ыма ?л? де аянбай ?алт?ысыз ?ызмет ете берем?н деп сенем?н. ?ымбатты ?андастар! Ахмет Байт?рсын?лыны?: "С?з? жо?ал?ан елд?? ?з? де жо?алады" деген с?з? бар. Б?зд?? т?уелс?зд?кпен б?рге с?з?м?з т?р?л?п, ?з?м?з е?се т?ктед?к. Бабадан жеткен ?асиетт? ?аза? т?л?н?? осы жылдары мемлекетт?к м?ртебе алып, ??лашын ке?ге жая т?скен?н б?лес?здер. Естер???зде болса, 1991 жылы ?аза? мектептер?нде о?итын ш?к?рттерд?? жалпы саны 32 пайыз ?ана болатын. С?йт?п, б?зд?? т?л?м?з ке?ес заманында жойылу?а та?ады. Б?г?нде ол к?рсетк?ш ек? есеге артып, мектептерде б?р жарым миллионнан астам бала ?аза? т?л?нде б?л?м алады. Аралас мекемелерд? ?ос?анда, барлы? балаба?шаларды? 90 пайыз?а жуы?ы ?аза? т?л?нде т?рбие беруде. ?аз?р мемлекетт?к органдарда ?с ж?рг?зу нег?з?нен ?аза? т?л?не к?ш?р?лд?. Мен "?аза?стан" телеарнасына биыл к?зден бастап толы? мемлекетт?к т?лде хабар тарату?а тапсырма берд?м. Балаларды? т?л ?йрену?не к?мектесет?н "Балапан" деген арнайы телеарна ашылды. Таяу кезе?де ?аза? т?л?нде "М?дениет", "Б?л?м" деген жа?а телеарналарды ?ске ?осу?а ?з?рл?к ж?руде. ?аза? т?л?нде шы?атын басылымдарды? саны да жыл сайын арта т?суде. Егер 1991 жылы, б?з т?уелс?зд?к жарияла?ан жылы, ?аза?станда ?аза? т?л?нде неб?р? 82 басылым шы??ан болса, б?л к?рсетк?ш биыл 523-ке жетт?. Ел?м?здег? к?таптарды? 80 пайыздан астамы ?аза? т?л?нде жары? к?руде. Ел?м?з аман, ж?ртымыз тыныш болса, ?аза? т?л?н?? ??лашын ке?ге сермейт?н к?н? алыс емес деп сенем?н. Мен биыл?ы Жолдауымда 2020 жыл?а ?арай ?аза? т?л?н б?лет?ндерд?? саны кем?нде 95 пайызды ??рауы ти?с екен?н айттым. ?аз?рд?? ?з?нде ?аза? балаба?шаларына ?зге этнос б?лд?рш?ндер? к?птеп келуде. Балаларыны? келешег?н мемлекетт?к т?лмен байланыстырып ?арайтындар ?л-?ыздарын ?аза? мектептер?не беруде. Енд? 10 жылдан кей?н мектеп б?т?руш?лерд?? 100 пайызы мемлекетт?к т?лд? б?л?п шы?ады деп межелеп отырмыз. Т?уелс?зд?кт?? т?рег? - ?лтты? сана екен?н б?лес?здер. Ал ?лтты? сана тарих пен м?дениет ар?ылы ?алыптасады. Осы?ан орай, ел?м?зде "М?дени м?ра" мемлекетт?к ба?дарламасы жем?ст? ж?зеге асырылуда. Мемлекет тарапынан ?лан?айыр ?аржы б?л?нуде. Ба?дарлама бойынша барымызды ба?алап, жо?ымызды т?гендеуде ?лан?айыр ?с ат?арылды. Соны? ар?асында 100-ге тарта тарихи-м?дени нысан жа??ыртылып, оны? 73-?нде ?алпына келт?ру ж?мыстары ая?талды. Шетелдерден тарих пен м?дениет?м?зге ?атысты 5 мы?нан астам ??нды деректер табылып, к?ш?рмелер? ел?м?зге ?кел?нд?. ?лемд?к а?ыл-ойды? е? озы? ?лг?лер? ?аза? т?л?не аударылып, олар том-том к?тап болып жары? к?руде. Б?л ??ндылы?тар келешекте жастарды? бойына ?лтты? сананы с???руге жол ашады. ?лтты? фольклорымыз "Бабалар с?з?" деген атпен 100 том?а жина?талып жары? к?руде. Сондай-а?, ?р ?иырда шашылып жат?ан ?лтты? музыкалы? м?рамыз да жина?талды. Олар?а шетел ?аза?тарыны? ?ндер? мен к?йлер? де енг?з?лген?н атап ?тк?м келед?. Д??гег? бер?к ?лтты? руханиятымыз бен ата д?н?м?з ?ркен жайып келед?. 1991 жылы ?аза?станда неб?р? 68 меш?т болатын, б?г?нде оларды? саны 2400-ге жуы?тады. ?ашанда толерантты?ты ту еткен б?зд?? елде д?н бостанды?ына барлы? жа?дай жасал?ан. Тек ?ткен жылды? ?з?нде ел?м?зд?? 3 300 азаматы Мекке-Мединеге барып, ?асиетт? ?ажылы? парызын ?теп ?айтты. ??т ?он?ан ?аза? ел? сан т?рл? д?н ?к?лдер?н?? басын 3 рет ?осып, б?к?л ?лемдег? д?ндарларды? сауабын алды. ?лемд?к ж?не д?ст?рл? д?н басшыларыны? ??рылтайларын ?тк?зу ел?м?зд?? иг? д?ст?р?не айналды. ??рметт? ?андастар! Биыл т?уелс?зд?кпен б?рге атамекенге ат басын б?р?ан ?лы к?шке де 20 жыл толды. Б?г?нг? ??рылтай осындай мерейл? белеспен т?спа-т?с кел?п отыр. Сонды?тан, биыл?ыдай баталы жылы б?зд?? бастамаларымыз жем?ст? болу?а ти?с. "Елге ел ?осылса - ??т" дейд? дана хал?ымыз. Азатты?ты? еле?-ала?ында?ы к?рдел? кезе?ге ?арамастан к?ш?м?з к?л?кт? болды. Содан бер? ?лы к?ш б?р с?тке толаста?ан емес. Ат ?азы?ын байлар атамекенге 20 жыл ?ш?нде 300 мы??а жуы? отбасы к?ш?п келд?. Осылайша ел хал?ыны? саны 1 миллионнан астам ?андасымызбен толы?ты. Д?ниеж?з?нде ?з ?андастарын ел?не ша?ырып, ?аражат б?лген б?з ?ш-а? мемлекетт?? б?реу?м?з. ?здер???з б?лес?здер, ол - Израиль, Германия ж?не ?аза?стан. ?к?метт?? тарапынан келген а?айындар?а б?раз к?мек к?рсет?л?п жат?анын б?лес?здер. Хал?ымызда "Ел-елд?? б?р? жа?сы, ?з ел?? б?р?нен жа?сы" деген ?ла?атты с?з бар. Сонды?тан ?ай ?иырда ж?рсек те "?аза?стан" ??ымы б?зд?? ж?рег?м?зд?? т?кп?р?нде са?талуы ти?с. С?здер "с?йег?м атаж?ртымда жатса" деп т?леген аталар аманатын ар?алап кел?п отырсыздар. Шеттег? бауырларымызды? табанына к?рген ш??ге, б?зд?? жан-ж?рег?м?зд? де сыздатуы керек. Мен?? Жарлы?ыммен 2008 жылдан бастап ?андастарды? жыл сайын?ы к?ш?п келу квотасын 20 мы? отбасы?а к?терд?к. Елге а?ыл?ан а?айынны? к?ш?н ж?йелеу ма?сатында "Н?рлы к?ш" ба?дарламасын ?абылдады?. Оны ойда?ыдай ?ске асыру?а мемлекет ?азынасынан ?ома?ты ?аражат б?л?нд?. "Н?рлы к?ш" ба?дарламасы аясында ?ргел? ?стер ат?арылды. Б?р?атар облыс ?к?мдер? к?ш?п келген ?андастар?а арнайы ауылдар салып, иг?л?кт? ?с тындыруда. Ж?мыс?а бей?мдеу ?ш?н орталы?тар ??рды?. Шеттен келгендерге т?л ?йрету шараларын ?ол?а алып жатырмыз. Мен Шы?ыс ?аза?стан, О?т?ст?к ?аза?стан, Солт?ст?к ?аза?стан ж?не А?мола облысында?ы осындай елд? мекендерд? ?з?м барым к?рд?м. Кел?п жат?ан, ?оныстанып жат?ан а?айынны? ?уанышында шек жо?. ?ад?рл? бауырлар, Ата ж?ртын а?сап келген а?айын! Б?г?нг? ал?алы жиында ?андастарымыз?а ?олдау к?рсет?п, ?ам?орлы? жасауды? на?ты жолдарын ай?ындап алуымыз керек. Сонды?тан, алда?ы ма?сат-м?ндеттерд? б?рлес?п белг?леп ал?анымыз ж?н. Б?р?нш?ден, Парламентте "Халы?ты? к?ш?-?оны туралы" за? жобасы ?аралуда. Ке??нен тал?ыланып, ?абылданатын жа?а За? ?андастарымызды? жа?дайын жа?сарту?а септ?г?н тиг?зед? деп есептейм?н. Ол ?андастарымызды? ??жат тапсыруда, т?ркеуге т?руда, азаматты? алуда кездесет?н т?рл? кедерг?лерд? жоюы ти?с. Б?л орайда б?р н?рсен? ?аперде ?ста?ан ж?н. Со??ы кездер? белг?ленген квота толмауда. Ту?ан елге табан т?рейм?н, к?ш?п келем?н деуш?лерге ?ашанда ес?г?м?з ашы? екен?н мен та?ы да ?айталап айтамын. Б?л орайда, ?андастарымызды Отан?а оралту ж?мысын ж?йелей т?су керек. Д?ниеде жа?дайды? ?рт?рл? екен?н б?лес?здер. Б?з д?ниеж?з?л?к да?дарыстан ?зге елдермен б?рге шы?ып келем?з. Сонды?тан "келем дегенн?? б?р?не ?аражат, ?й, ж?мыс бер?п, толы?тай алып келет?н жа?даймыз бар" деп ойлама?ыздар. Б?зд?? 20 мы? отбасы деп отыр?анымыз сонды?тан. Ал б?ра? ?з бет?мен к?ш?п кел?п, а?айын болып, отбасымен ?осылып, бас?а жа?дайлармен келсе, ?с?ресе жастар о?у?а келем десе, олар?а да еш?андай кедерг? болмайды. Осы?ан байланысты б?з "Н?рлы к?ш" ба?дарламасыны? 2-ш? кезе??н?? жобасын ?ол?а алуды жоспарлап отырмыз. Б?л кезе?де ?андастарды жа?а ?нд?р?ст? ???рлер мен ауыл шаруашылы?ына ке??нен тартуды? жолдары сараланатын болады. Ол ?ш?н келген мамандарды ?ажетт?л?кке байланысты ?айта даярлап, ?ыс?а мерз?мде о?ытумен ?амтамасыз етем?з. Мемлекет ?андастарымыз?а ?атысты ?ам?орлы?ын жал?астыра беред?. Ба?дарламаны? ел?м?зд?? индустриялы? дамуымен байланысты екен?н ?аперден шы?арма?андары?ыз абзал. Ек?нш?ден, шетелден келген ??рылтай ?она?тарыны? басым к?пш?л?г? - 60 пайызы жастар екен. Жастар - б?зд?? болаша?ымыз. Б?зд?? ?лемдег? барша ?аза? жастарыны? сапалы б?л?м алуына ти?ст? жа?дай жасауымыз ?ажет. ?аза?станда б?з оны ж?зеге асырамыз. Осы?ан байланысты Б?л?м ж?не ?ылым министрл?г?не ?андастарымыз?а б?л?нет?н грантты? квотаны на?тылап, жастарымен ж?йел? ж?мыс ж?рг?зуд? тапсырамын. ?аз?р б?лект?н?? емес, б?л?кт?н?? озатын заманы. Астанада ?лемд?к де?гейде Халы?аралы? университет? ашыл?анын б?лес?здер. К?р?п-шы?ып, к?р?п те ?айтарсыздар. Б?л жо?ары о?у орнында д?ниеж?з?н?? е? б?л?кт? мамандары мен ?алымдары д?р?с о?иды. Сонды?тан, мен ?лемн?? ?р ?иырында?ы ?аза? жастарын атамекенде о?у?а ж?не ?аза? ел?не ?ызмет етуге ша?ырамын. ?аз?р жа?а д?у?рге ?адам бас?ан ?аза?стан?а отаншыл, б?л?мд? жас мамандар аса ?ажет. Жас ?ыздар мен ж?г?ттер кел?п о?итын болса, осында о?у б?т?р?п, маманды? алып, кей?н ата-аналарын ша?ырып алатын шы?ар. Ол да ?ажет. Сонды?тан, шетелдерде техникалы? б?л?м ал?ан ?аза? жастарын индустриялы? ?нд?р?ске ж?мыс?а тарту керек. ?ажет болса, олар?а ?леуметт?к ?олдау к?рсетуд? енг?зем?з. ?ш?нш?ден, б?з шеттег? ?андастарды? ?аза?станнан жан-жа?ты хабар алып т?руына к?мектесем?з. Байланыс ж?не А?парат министрл?г? "Каспионет" арнасыны? ?аза?тар т?ратын елдерге таралуын ?амтамасыз ету? керек. Сонымен б?рге, ?лтты? д?ст?р?м?з бен тарихымыз туралы хабарларды арттыру жолдарын ?арастыруды тапсырамын. Б??ан ?оса, министрл?к д?ниеж?з?ндег? ?аза? жастарыны? байланысын ны?айту ?ш?н арнайы веб-портал аш?аны ж?н. Т?рт?нш?ден, ?андастар т?рып жат?ан елдерде ?лтты? ?нерд? ке??нен таратуына жа?дай жасауымыз керек. Б?з ?аза?ты? ?айма?ы б?зылма?ан к?рш? елдерде ?лтымызды? аса ??нды рухани м?ралары са?тал?анын жа?сы б?лем?з. Б?л?м ж?не ?ылым министрл?г? мен М?дениет министрл?г?не экспедициялар ?йымдастырып, осындай ??нды м?раларды жина?тауды тапсырамын. Бес?нш?ден, б?з шет елдерде к?ш? ??рылтайларды? т?ра?ты ?тк?з?лу?н ??птаймыз. Осы?ан байланысты, б?л ??рылтайлар?а "Сам?ры?-?азына" ?лтты? ?л-ау?ат ?оры ?олдау к?рсетет?н болады. ?ад?рл? ?ауым! ?аза?стан - д?ниедег? ?р ?аза?ты? ?астерл? ??быласы! ?аза?стан - ?лемдег? барша ?аза?ты? ??тты ?араша?ыра?ы! ?аза? баласы д?ниен?? ?ай т?кп?р?нде ж?рсе де, т?тас ?аза? хал?ыны? б?р б?лшег? екен?н б?з еш уа?ыттта ?мытпауымыз керек. ?аза?ты? абыройын асырып, мерей?н тасыт?ан - ел т?уелс?зд?г?! Сонды?тан, б?зд?? басымыз?а ба? боп ?он?ан т?уелс?зд?ктен ас?ан еш?андай ??ндылы? жо?. Ендеше, т?уелс?зд?кт?? 20 жылды?ына т?стас кел?п, а? т?йен?? ?арны жарыл?ан б?л той - б?зд?? ?ланасыр ?лы тойымыз. Тойымыз тар?амасын, арда?ты а?айын! Ел?м?з аман, жер?м?з тыныш болсын! Алашты? айбыны, бар ?аза?ты? орта? Отаны - Т?уелс?з ?аза? ел? м??г? жасасын!

25 мая 2011 "Ак Орда",

Источник - Номад

centrasia.ru

Предыдущая статья24.kg: Рабы не мы? Со школьной скамьи - в матери
Следующая статьяСША выделяют средства для защиты Семипалатинского ядерного полигона от террористов